พระพุทธศาสนามีหลักปฏิบัติอันเป็นเสมือนธรรมนูญชีวิตของชาวพุทธ
พอสรุปได้เป็นแนวคิดและแนวปฏิบัติได้ ดังนี้
๑.พระรัตนตรัย
เป็นสิ่งเคารพสูงสุดลำดับที่หนึ่ง ได้แก่
- พระพุทธเจ้า
เป็นผู้ตรัสรู้ความจริงโดยชอบด้วยพระองค์เอง ทรงเผยแผ่พุทธธรรม
และทรงเป็นผู้ประกาศอิสรภาพของมนุษย์แก่ชาวโลกให้หลุดพ้นจากกิเลสและจำอำนาจของเทพเจ้ามาเป็นไทแก่ตนเอง
- พระธรรม
เป็นสัจธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ดีแล้ว สามารถทำให้ผู้ประพฤติปฏิบัติพ้นจากทุกข์ได้
- พระสงฆ์ เป็นผู้ประพฤติดีปฏิบัติชอบตามคำสอนของพระพุทธเจ้า
แล้วสอนผู้อื่นให้รู้และปฏิบัติตาม
๒.พึ่งตนเอง
ไม่อ้อนวอนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ โดยแบ่งกิจคือสิ่งที่พึงกระทำเป็นสองประเภท ได้แก่
- กิจภายนอก
แม้พระพุทธเจ้าจะทรงสอนมนุษย์ให้ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน เช่น
เริ่มต้นชีวิตต้องพึ่งพ่อแม่ พึ่งครูอาจารย์และพึ่งสังคม
แต่ทรงสอนให้พึ่งตนเองเป็นหลัก เพราะที่พึ่งภายนอก เช่น พ่อแม่ ไม่ใช่ที่พึ่งที่แท้จริง
และไม่สามารถทำกิจให้แก่เราได้ในทุกๆ อย่าง
- กิจภายใน คือ
การทำความดีเหมือนการรับประทานอาหาร การละความชั่วและการชำระจิตใจของตนให้ผ่องใสเหมือนการขับถ่ายอุจจาระปัสสาวะ
ทุกคนต้องทำเอง ดังพุทธพจน์ที่ว่า
“ความบริสุทธิ์และความไม่บริสุทธิ์เป็นของเฉพาะตัว คนอื่นหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ใดๆ
ไม่อาจทำแทนได้”
๓.เก่งทำ
คือทำงานอย่างมีระบบและเชื่อมั่นในผลสำเร็จที่เกิดจากการกระทำของตนเอง
๔.ย้ำเพียร
โดยยึดหลัก อิทธิบาทสี่ คือ ๑.ฉันทะ ความรัก ๒.วิริยะ ความขยัน ๓.จิตตะ ความใฝ่ใจ
และ ๔.วิมังสา ความไตร่ตรอง
๕.
เกษียณทุกข์ คือบรรลุประโยชน์สามขั้น คือ ประโยชน์ชาตินี้ ประโยชน์ชาติหน้า
และประโยชน์สูงสุด คือ นิพพาน หมายถึงภาวะดับทุกข์ได้อย่างสิ้นเชิง
ธรรมนูญชีวิตทั้งห้าประการนี้
เราชาวพุทธทั้งหลายควรฝึกปฏิบัติให้ได้เป็นนิจ จะถือว่าเป็นชาวพุทธอย่างแท้จริง
............................................